Bilgi dizgesi içinde çeşitli açılardan bilimlerin yerini saptama… İnsanın bilimsel çabasının gelişmesi sonucunda bilimlerin çoğalması, onların sınıflandırılmasını gerektirmiştir.
Antikçağ Yunan düşüncesinin ilk düşünürlerine göre üç türlü bilgi olabilirdi: Kesin bilgi (Yu. Episteme), kesin olmayan bilgi (Yu. Doksa), özdeksel bir ürün meydana getiren bilgi (Yu. Tekhni)… Bilimleri sınıflandırmaya çalışan ilk düşünür Aristoteles bu temelden yola çıkarak bilimlerin bilimi saydığı felsefe’yi şöyle sınıflandırmıştır:
1) Teorik felsefe
(A- Tanrıbilim, B- Doğabilim, C- Matematik“a - Astronomi, b - Geometri, c Aritmetik, d- Müzik”),
2) Pratik felsefe (A- Törebilim, B- Ekonomi, C - Politika)…
Aristoteles’in bu sınıflandırması İngiliz düşünürü Francis Bacona gelinceye kadar yüzyıllar boyunca yürürlükte kalmıştır. Bacon, bilimlerin sınıflandırılmasında ruhbilirnsel bir yöntem kurmuştur: Belleğe dayanan bilimler (tarih), usa dayanan bilimler (felsefe), imgeye dayanan bilimler (şiir)… Fransız düşünürü olgucu Auguste Comte da bilimleri, genelden özele doğru, şöyle sınıflandırır:
1) Matematik bilimler (A- Soyut matematik bilimler “a - Hesap, b- Cebir, c- İntegral”, B - Somut matematik bilimler a- Geometri, b-Mekanik”),
2) Doğa bilimleri (A- Cansız cisimler bilimleri “a - Gökfiziği, b- Yer fiziği”, B- Canlı cisimler bilimleri “a- Biyoloji, b- Sosyoloji”)…
Bilimler konularına, amaçlarına, yöntemlerine vb. göre daha başka açılardan da sınıflandırılmıştır. Bilimleri sınıflandırmanın bilimsel bir değeri olmamakla beraber eytişimsel ve tarihsel özdekçiliğin kurucularından Engels, Doğanın Diyalektiği adlı yapıtında üst devim biçimlerinin ancak alt devim biçimleriyle bağlantıları bilinmekle anlaşılabileceğine dikkati çekerek bilimlerin bu açıdan sınıflandırılmaları gerektiğini ileri sürmüştür. Engels’e göre bilimler arasındaki bağlılık, özdeğin devim biçimleri arasındaki bağlılığın bir yansısıdır.
0 yorum :
Lütfen Yorumunuzun anlaşılır ve imla kurallarına uygun olmasına dikkat ediniz.