Desibel nedir - nasıl ölçülür?

Ses şiddetini gösteren birimin onda biridir. Kulağın ses şiddeti bakımından sınırları arasındaki fark oldukça büyük olduğundan, aritmetik ses şiddetinden ziyade pratikte logartimik eşel yani desibel kullanılmaktadır. Desibel "db" ile gösterilir. Desibel adı telefonun mucidi olan Alexander Graham Bell' in isminden kaynaklanmıştır. Desi onda bir demektir , bel de BELL soyadından gelir. Desibel alışılmışın dışında bir birimdir. O kadar dışındaki birçok kişi onun bir ölçü birimi olduğundan şüpheye düşer. Elektrik mühendisliğinin geleneksel yaklaşımına dayanan telekomünikasyon ölçü felsefesinin tamamını değiştirdiğinden, desibelin telekomünikasyon ölçü birimi olarak tanımlanması gerçek bir devrim sayıldı. Elektriksel devrelerde gerilim, akım ve güç; volt, amper ve watt`la ölçülür. Bu değerler ölçümün yapıldığı devreye bağlıdır. Desibelin kullanıldığı iletim ve yayılım (propagasyon) ölçülerinde, yeni birim, ölçünün yapıldığı devreden bağımsızdır. Örneğin akustik dalga kadar onun elektriksel eşdeğerini ölçmekte de kullanılır. Bu, desibelin boyutsuz bir sayı olmasındandır. Amper veya volt cinsinden elektriksel ölçmelerde eski değer, akımın veya gerilimin yönünde bir değişim ifade etmesine rağmen desibel ölçmelerinde eski değer, sadece ölçülen gücün karşılaştırıldığı güçten küçük olduğunu gösterir. Desibel daima iki değer arasındaki karşılaştırmadır. Bunun sonucu olarak da, çoğu kez ölçülen güç değeri değişik olmasına rağmen desibel sayısı aynıdır.

Desibel ses şiddetini gösteren bir birim değildir, genel bir kıyas birimidir. Özellikle radyo sinyalinin gücündeki anten kazancını belirtmek için kullanılır. Logaritmik bir birimdir. Desibel değerindeki her 3 birim artış için, ölçülen çokluk 2 kat artar. Örneğin bir anten, kablosuz modeme 3 dB kazanç sağlıyorsa, modemin sinyal gücünü 2 kat artırır. Bazen ölçü birimi olarak da kullanılır, böyle durumlarda ölçümü yapılacak çokluklara göre birimler ve tanımlar yapılmıştır. Örneğin miliwatt cinsinden ölçüm yapılacaksa birim dBm (desibel miliwatt) olur. Aşağıdaki adresteki tabloda da göreceğiniz üzere 0 dBm, 1 mW olarak tanımlanmıştır. 3 dBm, 2 mW gücü ifade ederken, 6 dBm, 4 mW gücü ifade eder.