Tanzimat düzenlemelerinden, fermanın ilanından bir sene önce devletin resmi gazetesi Takvim-i Vekayi'de bahsedilmiştir, düzenlemeler için ise Gelibolu ve Edirne gibi yerler pilot bölge olarak seçilmiştir.Ferman ilan edildikten sonra ise ayrıntılı bir şekilde yine Takvim-i Vekayi'de yer almış, daha sonra her şehrin meydanında okunması, sancak ve kazalarda halka anlatılması emredilmiştir.Babıali, yeni bir sürecin başladığını ve bu konuda ciddi olduğunu göstermek için her yerde donanma alayları tertip etmiş, sürecin bir şölen havasında başlamasını istemiştir.
Yeni yasa ve düzenlemelerin eskileriyle çatışmamasına özellikle dikkat edilmiştir, yeni kurumlar açılırken eski kurumlar kapatılmamış, kurumlar bir süre birlikte işletilmiştir.Yeni yasalar ise önce merkezi otoritenin güçlü olduğu bölgelerde denenmiştir.
Tanzimat imparatorlukta belli alanlarda bir çok gelişmeye yol açmıştır:
Mâli alandaki gelişmeler
Gelir ve harcamalara göre planlı bütçeler hazırlandı.1841-42 mali yılında ilk bütçe hazırlandı, 1846-47 yılında ise ilk modern bütçeye geçildi.
Vergilerin mükellefler arasında düzgün ve gelirlere göre dağıtılması amaçlandı.
Devlet görevlilerin halktan resmi vergiler dışında aldıkları vergiler yasaklandı.
1840'ta Kaime-i Muteber-i Nakdiye ismiyle ilk kağıt para kullanıldı.
Kırım Savaşı'nın maddi yükünü karşılama için tarihte ilk kez dış borç alındı.
Sanayileşme hamlesi
Sultan Abdülaziz
Devlet eliyle atölye ve tesis kurulmasını amaçlayan sanayileşme başladı.Önce Yedikule-Küçükçekmece arasında 130 km uzunluğunda bir tür sanayi parkı kuruldu.
Zeytinburnu'nda demir işleme ve makine imalathanesi, kumaş ve pamuklu çorap üretim tesisi, buradaki fabrikalar için teknik eleman yetiştirecek bir okul açıldı.
Bakırköy'de baruthanenin yanına bir iplik bükme, dokuma ve pamuklu basma fabrikası, Hereke'de bir pamuklu dokuma fabrikası kuruldu.
Bu gelişmelere rağmen sanayi makinelerinin Avrupa'dan ithal ediliyor olması ve nitelikli eleman eksikliği yüzünden yeterli bir sanayi pazarı oluşturulamadı.
Askeri yenilikler
Askerlik hizmetinin vatani bir vazife olduğu ilan edilerek zorunlu askerlik başlatıldı.1843'te ilan edilen bir yasayla askerlik yaşı 20, zorunlu askerlik süresi 5 yıl olarak kabul edildi.
1847'de gayrimüslimlerin de orduya girip albay rütbesine kadar yükselmesi kararlaştırıldı.
Avrupa gezisinde Avrupalı ülkelerin donanmalarına hayran kalan Sultan Abdülaziz yeni bir donanma kurulması için emir verdi, çok güçlü bir donanma kuruldu.
1867'de Bahriye Nezareti kuruldu.
1869'da Serasker Hüseyin Avni Paşa'nın öncülüğünde Bahriye Nezareti kuruldu, askeri yapı yenilendi, terfi sistemi düzenlendi.
Eğitim alanındaki gelişmeler
Kışın Galatasaray Lisesi
1846'da Mekatib-i Umumiye Nezareti kuruldu.Harbiye, Bahriye ve Tıbbiye dışındaki okulların kontrolü bu nezarete verildi.
Rüştiyelerin açılmasına hız verildi.
1868'de Fransızca eğitim verecek olan Galatasaray Sultanisi açıldı.
1869'da Fransız eğitim sistemini örnek alan Maarif-i Umumiye Nizamnamesi yayınlandı.
1870'te Darülmuallimat adında bir kız öğretmen okulu açıldı.
Hukuk alanındaki yenilikler
Tüm vatandaşlar "Osmanlı vatandaşı" sayılarak din farkılıklarına bağlı ayrıcalıklar kaldırıldı.
1840'ta Fransız Ceza Kanunnamesi'nden esinlenerek yeni bir Ceza Kanunnamesi hazırlandı
Yine Fransız Ticaret Kanunu esas alınara hazırlanan "Kanunname-i Ticaret" yürürlüğe girdi.
1840'tan itibaren ticaret mahkemelerine gayrimüslimler de alındı, 1853'te cinayet davalarında Hristiyanların şahitlik yapması kabul edildi.
Yeni yasa ve düzenlemelerin eskileriyle çatışmamasına özellikle dikkat edilmiştir, yeni kurumlar açılırken eski kurumlar kapatılmamış, kurumlar bir süre birlikte işletilmiştir.Yeni yasalar ise önce merkezi otoritenin güçlü olduğu bölgelerde denenmiştir.
Tanzimat imparatorlukta belli alanlarda bir çok gelişmeye yol açmıştır:
Mâli alandaki gelişmeler
Gelir ve harcamalara göre planlı bütçeler hazırlandı.1841-42 mali yılında ilk bütçe hazırlandı, 1846-47 yılında ise ilk modern bütçeye geçildi.
Vergilerin mükellefler arasında düzgün ve gelirlere göre dağıtılması amaçlandı.
Devlet görevlilerin halktan resmi vergiler dışında aldıkları vergiler yasaklandı.
1840'ta Kaime-i Muteber-i Nakdiye ismiyle ilk kağıt para kullanıldı.
Kırım Savaşı'nın maddi yükünü karşılama için tarihte ilk kez dış borç alındı.
Sanayileşme hamlesi
Sultan Abdülaziz
Devlet eliyle atölye ve tesis kurulmasını amaçlayan sanayileşme başladı.Önce Yedikule-Küçükçekmece arasında 130 km uzunluğunda bir tür sanayi parkı kuruldu.
Zeytinburnu'nda demir işleme ve makine imalathanesi, kumaş ve pamuklu çorap üretim tesisi, buradaki fabrikalar için teknik eleman yetiştirecek bir okul açıldı.
Bakırköy'de baruthanenin yanına bir iplik bükme, dokuma ve pamuklu basma fabrikası, Hereke'de bir pamuklu dokuma fabrikası kuruldu.
Bu gelişmelere rağmen sanayi makinelerinin Avrupa'dan ithal ediliyor olması ve nitelikli eleman eksikliği yüzünden yeterli bir sanayi pazarı oluşturulamadı.
Askeri yenilikler
Askerlik hizmetinin vatani bir vazife olduğu ilan edilerek zorunlu askerlik başlatıldı.1843'te ilan edilen bir yasayla askerlik yaşı 20, zorunlu askerlik süresi 5 yıl olarak kabul edildi.
1847'de gayrimüslimlerin de orduya girip albay rütbesine kadar yükselmesi kararlaştırıldı.
Avrupa gezisinde Avrupalı ülkelerin donanmalarına hayran kalan Sultan Abdülaziz yeni bir donanma kurulması için emir verdi, çok güçlü bir donanma kuruldu.
1867'de Bahriye Nezareti kuruldu.
1869'da Serasker Hüseyin Avni Paşa'nın öncülüğünde Bahriye Nezareti kuruldu, askeri yapı yenilendi, terfi sistemi düzenlendi.
Eğitim alanındaki gelişmeler
Kışın Galatasaray Lisesi
1846'da Mekatib-i Umumiye Nezareti kuruldu.Harbiye, Bahriye ve Tıbbiye dışındaki okulların kontrolü bu nezarete verildi.
Rüştiyelerin açılmasına hız verildi.
1868'de Fransızca eğitim verecek olan Galatasaray Sultanisi açıldı.
1869'da Fransız eğitim sistemini örnek alan Maarif-i Umumiye Nizamnamesi yayınlandı.
1870'te Darülmuallimat adında bir kız öğretmen okulu açıldı.
Hukuk alanındaki yenilikler
Tüm vatandaşlar "Osmanlı vatandaşı" sayılarak din farkılıklarına bağlı ayrıcalıklar kaldırıldı.
1840'ta Fransız Ceza Kanunnamesi'nden esinlenerek yeni bir Ceza Kanunnamesi hazırlandı
Yine Fransız Ticaret Kanunu esas alınara hazırlanan "Kanunname-i Ticaret" yürürlüğe girdi.
1840'tan itibaren ticaret mahkemelerine gayrimüslimler de alındı, 1853'te cinayet davalarında Hristiyanların şahitlik yapması kabul edildi.
0 yorum :
Lütfen Yorumunuzun anlaşılır ve imla kurallarına uygun olmasına dikkat ediniz.