YERKABUĞUNUN (LİTOSFER) YAPISI
Yerküre, çeşitli kayalardan oluşmuş katı bir kabukla çevrilidir. Buna yerkabuğu denir.
*Yerkabuğunun ortalama kalınlığı karalarda 35-40 km ,denizlerde ise 8-10 km dir.
*Yerkabuğu yoğunluğu ve kalınlığı farklı iki tabakadan oluşur. Bunlar;
a)Sial: Üzerinde yaşadığımız katmandır. Silisyum ve alüminyum bileşikleri fazla olduğu için bu isim verilmiştir.
*Kalınlığı karalarda fazla, denizlerde azdır.
*Granit , kalker ve kumtaşı gibi hafif olan taşlardan oluşur.
b)Sima: Bu katman henüz katılaşmamış taşlardan oluşur.
*Yoğunluğu daha fazla olan bazalt türü taşlardan oluşur.
*Silisyum ve magnezyum bileşikleri fazla olduğu için bu isim verilmiştir.
*Kalınlığı karalarda az , deniz diplerinde fazladır.
YER YUVARLAĞININ İÇ YAPISI
*Yerin iç yapısıyla ilgili en geçerli bilgiler deprem dalgaları ile elde edilir. Ayrıca volkanizma ile çıkan malzemelerin ve taşların incelenmesiyle de gerekli bilgiler elde edilir.
1)MANTO: Yer kabuğunun altındadır ve malzemeler koyu eriyik haldedir.
*Yeryüzünü etkileyen volkanizma ve depremler kaynağını buradan alırlar.
2)ÇEKİRDEK: Yoğunluğu ve kalınlığı en fazla olan katmandır.
*Demir ve nikel fazla olduğu için buraya NİFE denilmektedir.
*Yoğunluğu fazla olduğundan barisfer de denilmektedir.
*Yoğunluğun fazla olmasından dolayı iç çekirdekte malzemeler katı haldedir.
JEOLOJİK DEVİRLER
1)İlk Zaman (antekambriyen)
*İlk canlı algler oluşmuştur.
*En eski kıvrımlarla kıta çekirdekleri oluşmuştur.
2)I. Zaman (paleozoik)
*Yer kabuğundaki şiddetli kırılma ve kıvrılmalarla kıta çekirdekleri büyümüştür.
*Sıcak ve bol yağışlı iklim döneminde gür bitki toplulukları oluşmuştur.
*Taşkömürü yatakları oluşmuştur.
3)II. Zaman (Mezezoik):
*Durgunluk dönemidir. Büyük oranda tortulaşma olmuştur.
4)III. Zaman (Neozoik)
*Şiddetli yer kabuğu hareketleri olmuştur.
*Atlas ve Hint Okyanusları oluşmuştur.
*Petrol, linyit, tuz ve bor yatakları oluşmuştur.
*Alp-Himalaya kıvrım dağları oluşmuştur.
5)IV. Zaman (Antropozoik) iki dönemden oluşur.
a)Buzul çağı :Özellikle Kuzey Yarım Kürede şiddetli soğuma görülür. Bunun etkisiyle Batı Avrupa, İskandinavya ve Kanada gibi karalar buzullar altında kalmıştır.
b)Buzul çağı sonrası dönem:
*İstanbul –Çanakkale boğazları oluşmuştur.
*Egeid karası çökmüştür.
*İnsan yaratılmıştır.
Not: Jeolojik devirlerle ilgili bilgiler fosillerin incelenmesiyle elde edilir.
0 yorum :
Lütfen Yorumunuzun anlaşılır ve imla kurallarına uygun olmasına dikkat ediniz.