Mısır ve Ayçiçek Üretimi - Marmara Bölgesinde Üretilen ürünler

Türkiye’de Mısır Ziraatı

Türkiye’de insan beslenmesinde tahılların önemli bir yeri vardır. Bu sebeple tahıl ekim alanları oldukça geniş yer tutar. Tahıllar bir yandan insan beslenmesinde diğer yandan hayvan yemi olarak kullanılmaktadır. Bir kısmı da sanayi hammaddesi olarak değerlendirilmektedir.

Mısır, çeşitli şekillerde insan gıdası, hayvan yemi, ve endüstri hammaddesi olarak kullanılan bir bitkidir. Ayrıca sap ve yaprakları hayvan yemi, kağıt yapımı ve küçük çapta hasır el işleri yapımında da kullanılır. 100 kg mısırdan 77 kg nişasta, 2 kg şeker, 9 kg protein, 5 kg yağ ve 7 kg da diğer maddeler elde edilebilir (Kanburoğlu-Öğretir, 1980: 1).

Türkiye’de mısır ekimi genellikle nisan-mayıs aylarında başlar, bölgelere göre mısırın  olgunlaşma süresi değiştiğinden ağustostan kasıma kadar da hasadı yapılır. Mısır ekim  sahasının sınırını su ve sıcaklık çizer. Toprak ise bu bitkinin yetiştirilme alanının sınırlandırılmasında çok önemli değildir. Çünkü Türkiye topraklarının hemen hepsi bu bitkinin yetiştirilmesine elverişlidir (Gökçora, 1956: 20).

Ziraî faaliyetler ülkemizde halâ modern yöntemlerle yapılmamaktadır. Diğer yandan ülkemizdeki zirai faaliyetler iklim şartlarının çok fazla etkisinde kalmaktadır. Bu nedenlerle tarım bitkilerinde verim düşmekte veya yıllara göre çok fazla değişiklik göstermektedir. Aynı durum mısır bitkisi için de geçerlidir.

Türkiye’de Mısır Ekim Alanlarının Bölgesel Dağılımı

Ülkemizde mısır ekimi için iklim şartları bakımından en elverişli bölge Karadeniz Bölgesi’dir. Ancak bu bölgemizde başta çay, fındık ve tütün gibi daha fazla gelirgetiren kültür bitkilerinin yetiştirilmesi ve bölgenin topografik yapısı mısır ekim alanlarının daha fazla genişlemesine imkan vermemektedir. Ancak yine de ülkemiz mısır ekim alanlarının yaklaşık yarıya yakını bu bölgede bulunur.  Karadeniz Bölgesi’nde ekim alanları özellikle kıyıdaki delta ovaları ve Çoruh vadisinde yoğunluk kazanmıştır. Karadeniz, Akdeniz ve Marmara bölgeleri ülkemiz mısır ekim alanlarının % 90,4’üne, mısır üretiminin ise 91,7′sine sahiptir.

Mısır ekim alanları Marmara ve Ege bölgelerinde iç kısımlara doğru sokulur. Mısır,  Marmara Bölgesi’nde özellikle Adapazarı ovası, Meriç vadisi, Bursa-Karacabey ve Manyas ovalarında ve yoğunluk kazanmıştır. Nitekim iller bazında elde edilen verilere göre hazırlanan haritalar incelendiğinde bu durum daha iyi anlaşılır (Harita: 1-2).

Marmara Bölgesi Mısır Üretimi

Marmara Bölgesi mısır ekim alanı ve üretimi bakımından 3. sırada yer alır. Bölgede en geniş mısır ekim alanı Sakarya ilindedir.  Sakarya 43 739 ha ile Türkiye’de mısır ekimi yapılan iller içinde 3. sırada yer alır ve Türkiye mısır ekim alanının % 8,4’üne sahiptir. Sakarya ili aynı zamanda 307 369 ton mısır tane üretimi ile Türkiye mısır üretiminin % 13,4’ünü verir.

Marmara Bölgesi’nde Sakarya’dan başka Kocaeli (14 551 ha), Bursa (10 672 ha) ve Balıkesir ( 6 860 ha) de mısır ekimi yapılan illerdir. Bu iller Sakarya ili ile birlikte Marmara Bölgesi mısır ekim alanlarının % 85,5’ini bölge mısır üretiminin % 91,8’ini verir. Mısır ekim ve üretimi bakımından 4. sırayı Ege Bölgesi alır. Ege Bölgesi 1999 yılı verilerine göre 37 296 ha.’lık ekim alanı ile Türkiye mısır ekim alanlarının % 7,2’sine, 149 738 ton ile Türkiye mısır üretiminin % 6,5’ini karşılamıştır.

Marmara Bölgesi de ekim alanı bakımından olduğu gibi mısır üretiminde de üçüncü sıradadır. Bölge 493 259 ton ürteimi ile Türkiye mısır üretiminin % 21,5’ini karşılar. Marmara Bölgesi’nde mısır üretiminde en önde gelen il Sakarya (307 369 ton)’dır. Sakarya ili bu değeri ile bölge üretiminin % 62,3’ünü, Türkiye mısır üretiminin % 13,3’ünü karşılamaktadır. Marmara Bölgesi’nde mısır üretiminde önde gelen diğer iller, Kocaeli (71 007 ton), Bursa (46 552 ton)’dır.

Marmara Bölgesinin Ayçiçek Miktarı

Yetişme döneminde yağış, olgunlaşma döneminde güneşli bir iklim ister. Olgunlaşma döneminde yağış istememesinden dolayı, Karadeniz Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde yetiştirilemez. Diğer bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir.

Ayçiçeği üretiminin % 70′e yakın kısmını Marmara Bölgesi’nde başta Tekirdağ ve Edirne olmak üzere Kırklareli, Balıkesir, Bursa illeri karşılar. Daha sonra, İç Anadolu Bölgesi ve Orta Karadeniz Bölümü gelir.

Ayçiçeği Tarımı

Ayçiçeği dünyada ve Türkiye’de en önemli yağ bitkilerinden biridir. Ülkemizde, Marmara, Karadeniz ve Ege Bölgesi’nde Ayçiçeği yetiştirilir. Marmara Bölgesi’nde daha çok Trakya’da toprağın, suyun ve ısının uygunluğu nedeniyle ayçiçek tarımı yaygın olarak yapılmaktadır. yoğunluk gösterir. Ayçiçeğinin üstündeki çekirdekler fabrikalarda işlenerek satılır.

Ayçiçek İçin İklim ve Toprak Şartları

Ayçiçeği, yetişme periyodu boyunca (100-150 gün) 2600-2850 °C civarında toplam sıcaklık ister. Derin ve kazık kök sistemine sahip olması nedeniyle, kuraklığa dayanımı fazladır. Her türlü toprakta yetişmesine rağmen, iyi drenajlı, nötr PH (6,5 – 7,5)’a sahip ve su tutması yüksek toprakları daha fazla sever. Taban suyu yüksek, asitli topraklardan hoşlanmaz. Tuzluluğa dayanması ortadır.

Ayçiçeğinin çimlenmesi için en az toprak sıcaklığı 8-10 °C olmalıdır. Bu nedenle genelde Nisan ayı başı-Mayıs ortası arasında ekimi yapılır. Erken ekim, verimi önemli ölçüde arttırır. Ayçiçeği soğuğa dayanıklı olup, genelde ilk donlardan 4-6 yapraklı devreye kadar zarar görmez. Ancak ısının -4 °C nin altına düşmesiyle oluşan dondan oldukça fazla etkilenir.