Archaeopteryx’un ara geçiş formları - özellikleri

Ara geçiş formları, değişen türlerin değişme aşamasındaki örneği olup herhangi iki değişik canlı grubu arasındaki ortak özelliklere sahip olan canlılardır. Bunlar bazı özellikleri bakımından kendisinden önceki canlıya, bazı özellikler bakımından da kendisinden sonraki canlıya benzeyen organizmalardır. Buna bir örnek, sürüngenler ve kuşlar arasında bir geçiş formu olan ve Geç Jura döneminde yaşamış fosil kuş Archaeopteryx’tir.

Archaeopteryx hakkında bilinmesi gereken başka bir şey de, Archaeopteryx’in sistematik sınıflandırmada bir CİNS olarak tanımlanmış olması, yani Archaeopteryx sadece tek bir tür veya tek  canlı olmadığı gibi sadece bulunmuş olan tek bir kuş fosili de değil. Archaeopteryx cinsine ait şimdiye kadar bulunmuş (Almanya’nın farklı bölgelerinde, İsviçre ve İngiltere’de olmak üzere) 11 ayrı tür daha vardır ve bunların hepsi birer ara formdur. Üstelik Archaeopteryx cinsinin bir üst grubu olan ve Archaeopteryx’leri de içeren tüm Archaeopterygidae familyası da dinozorlar ile kuşlar arasındaki geçişte birer ara formudur. Bu üst familyada sadece Archaeopteryx’ler değil aynı zamanda diğer bir cins olan Wellnhoferia da yer alır ve bu cinste yer alan türler de birer ara formdur. Kısaca özetlemek gerekirse “ara tür” her zaman sadece tek bir türü tanımlamaz aksine o grubun dahil olduğu tüm bir cinsi ve onların her bir türünü de içine alabilir.

Bunların yanında 1990′larda Çin’in kuzeydoğusundaki Lioning Eyaleti’nde, lagün çökelleri içinde bulunan ve ilk tüylü dinozorlara ait  çok sayıdaki fosillerin her biri, dinozorlarla kuşlar arasında yeni bir aşamaya ait geçiş formu oluşturmaktadır. Bu fosil kanıtlar, kuşların “yaşayan dinozorlar” olduğu fikrini desteklemektedir. Jura Dönemi sonlarında ve Kreatase’nin başları ( yaklaşık 145-121 milyon yıl önce) tüylü dinozorların zamanı olup günümüzde yapılan birçok araştırmada bilim adamları kuşların birer dinozor olduğu konusunda ve özellikle iskelet sistemleri hakkında güçlü veriler elde etmiştir. Omurgalıların kuş sınıfı, bu kanıtlarla yerini tüylü dinozorlara terk etmiş görülmektedir. Daha birçok geçiş formu ayrıntılı çalışmalarla gün ışığına çıkarılmayı beklemektedir.