Manhattan Projesi nedir - neyi amaçlamıştır - kimler katılmıştır

Manhattan Projesi, nükleer silah üretmek üzere II. Dünya Savaşı sırasında ABD, Kanada ve İngiltere tarafından başlatılan proje. Projenin bilimsel başkanlığını fizikçi Robert Oppenheimer, askeri başkanlığını ise General Leslie R. Groves üstlenmiştir.
Proje başarıyla sonuçlanmış, 16 Temmuz 1945 tarihinde Trinity adı verilen denemede dünyanın ilk nükleer bombası New Mexico eyaletinin Alamogordo kenti yakınlarında patlatılmıştır.

Aşağıdaki resim küçültülmüştür. Buraya tıklayarak büyütebilirsiniz. Resmin orijinal boyutları 800x494.

Trinity, bir nükleer silah için yapılmış ilk nükleer test teknolojisidir. 16 Temmuz 1945New Mexico'daki Socorro'nın 56 km kadar güneydoğusunda şu an üzerinde komuta merkezi Alamogordo'da bulunan White Sands Missile Range'in bulunduğu yerde yapılmıştır. Trinity bir iç patlamalı plutonium bombanın testidir. Aynı tipte tasarlanmış olan Şişman Adam bombası bu denemeden birkaç hafta sonra Japonya'daki Nagasaki'ye atılmıştır. Trinity patlamasının gücü 20 kiloton TNT'nin yarattığı şiddete eştir ve bu deneme ile Atom Çağı'nın başladığı kabul edilmektedir. 





16 Temmuz 1945 yılında New Mexico'daki Socorro'nın 56 km kadar güneydoğusunda şu an üzerinde komuta merkezi Alamogordo'da bulunan White Sands Missile Range'in bulunduğu yerde yapılmış Trinity patlamasının, infilak anından 0,016 sn sonra çekilmiş görüntüsüdür. Görüntülenen yarım kürenin en yüksek noktası yaklaşık 200 metre yüksekliğindedir.

Atom bombası; bilim, teknoloji ve ordu arasında ortaya çıkan içsel ilişkinin korkutucu bir sembolüdür. Bugün, 500.000 bilim insanı ve mühendisin orduda çalıştığı ve dünyanın araştırma geliştirme bütçesinin dörtte birinin askeri araştırmalara ayrıldığı tahmin edilmektedir. ABD'de federal hükümet diğer araştırma geliştirme bütçelerinin iki katını orduya harcamaktadır.

Bilim insanları, Manhattan Projesi gibi büyük, gizli faaliyetlerde görev aldılar. Hükümet askeri araştırmaları desteklemek için çok para harcadı. 

Manhattan Projesi üzerinde çalışanların çoğu ordu için ne yaptıklarının farkında değildiler. Başkan yardımcısı Truman bile, başkan oluncaya kadar bu araştırmanın detaylarından habersizdi.

Alman fizikçi Fritza Strassman, uranyum atomlarını nötronlarla bombardıman ederek nükleer füzyonu keşfetti. ABD, bazı bilim insanlarının Nazi Almanyası'ndan füzyon bilgileriyle ayrıldığı 1939 yılına kadar atomların nasıl bölünebileceğine ilişkin bilgiden yoksundu. 1939 yılında, bir grup önemli fizikçi, o zamanlar dünyaca ünlü bir bilim insanı olan Einstein'ı, Başkan Roosevelt'e bir mektup yazması için ikna etti. Bu mektupta, Nazilerin nükleer bir silah geliştireceği, bu yüzden ABD'nin füzyon araştırmalarını hızlandırması gerektiği ifade edilecekti. Bu mektup Roosevelt'i,Enrico Fermi, Robert Oppenheimer, Hans Bethe gibi ünlü fizikçilerin yürüteceği Manhattan Projesi'ne başlamak konusunda ikna etti. Bu bilim insanları, söz konusu proje üzerinde toplumsal sorumluluk duygusuyla çalıştılar; çünkü 2. Dünya Savaşı'nda müttefiklerin yenilgiye uğraması durumunda Nazi Almanyası'nın uygarlıkları yok edeceğinden büyük endişe duyuyorlardı.

Manhattan Projesi | Trinity | Little Boy | Fat Man

2. Dünya Savaşı'ndan sonra Manhattan Projesi'nde çalışan bilim insanları nükleer birlik sağlamak için askeri sırları Sovyetler Birliği'yle paylaşıp paylaşmamakta tereddüt ettiler. Bazı bilim insanları, nükleer silahlara ilişkin bilgilerin gizli tutulması halinde dünya barışı ve istikrarının sağlanacağını savundular. Diğerlerine göre ise barışı ve istikrarı ancak bu konudaki açıklık sağlayabilirdi.

Askeri sırları açıklamanın feci uluslararası sonuçları olacağından, sırları açıklamayı düşünen bilim insanları tedbirli davranmalıdırlar: Bilim insanları, ancak gizliliğin açıklıktan daha kötü sonuçları olacağına dair açık ve ikna edici nedenlere sahip olduklarında askeri sırları açıklamalıdırlar.