MONTRÖ BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ
(20 TEMMUZ 1936)
Lozan Barış Antlaşması’nın Boğazlar konusundaki kararında; Boğazlardan bütün ticaret gemilerinin geçişinin serbest olması, Boğaz kıyılarının askerden arındırılması ve yönetimin başkanı Türk olan uluslar arası bir komisyona bırakılması kararlaştırılmıştı. Bu durum Türkiye’nin bağımsızlığını zedeleyici nitelikteydi.
1930′larda Avrupa devletleri arasında silahlanma yarışı başladı. Silahsızlanma için 1933′te yapılan görüşmelerden bir sonuç alınamadı. Aşırı silahlanma bu devletlerin savaşa girebileceklerinin işareti idi. Ayrıca bu dönemde İtalya Habeşistan’a (günümüzde Etiyopya), Japonya ise Mançurya’ya(günümüzde Çin’in kuzeydoğu bölümü) saldırdı. Almanya da askersiz olması kararlaştırılan Ren Bölgesi’ne girdi. Bu gelişmeler dış diplomaside Milletler Cemiyeti’nin etkisini azalttı.
Dünyanın yeni bir savaşın eşiğine girdiğini anlayan Türkiye, kendi güvenliğini sağlamayı amaçlıyordu. 20 Temmuz 1936′da Lozan Barış Görüşmelerine katılan devletlere Boğazlar ile ilgili olarak bir nota gönderilerek bir konferans toplanmasını istedi.
İsviçre’nin Montrö (Montreux) kentinde toplanan konferansta Montrö Boğazlar Sözleşmesi kabul edildi.
Montrö Boğazlar Sözleşmesi’ne göre;
1. Lozan Antlaşması ile kurulmuş olan Boğazlar Komisyonu kaldırıldı. Komisyonun bütün yetkileri Türkiye’ye bırakıldı.
2. Lozan Antlaşması ile askersiz duruma getirilen Boğazların her iki kıyısında Türkiye’nin asker bulundurabilmesi kabul edildi.
3. Barış zamanlarında ticaret gemilerinin Boğazlardan serbestçe geçebilmeleri kabul edildi.
4. Savaş gemilerinin geçişlerine ise sınırlamalar getirildi.
Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile,
- Lozan’dan kalma, Boğazlarda Türkiye’nin egemenlik haklarını sınırlayan maddeler kaldırıldı.
- Türkiye’nin uluslar arası politikada önemi arttı.
0 yorum :
Lütfen Yorumunuzun anlaşılır ve imla kurallarına uygun olmasına dikkat ediniz.