Rüzgar Çeşitleri - Meteorolojinin sınıflandırılması - Havadaki nem

Bir ülkenin ya da bölgenin Tarımsal üretim potansiyelini, enerji dönüşüm sistemi belirler.
Meteorolojinin Tarihçesi Ve Gelişimi;
Meteoroloji Merkezleri;
METEOROLOJİNİN SINIFLANDIRILMASI (BÖLÜMLERİ)
1- Dinamik Meteoroloji: Atmosferdeki hava olaylarının, fiziksel ve matematiksel ilkelerle açıklayarak sayısal hava tahminleri yapan bölümdür.
2- Sinoptik Meteoroloji: Geniş alanlarda aynı esaslara göre aynı zamanda gözlem yaparak hava tahminlerinde bulunan bölümdür.
3- İstatistik Meteoroloji: Meteorolojik elemanların değişimlerini, dağılımlarını, ortalama ve ekstrem değerlerini istatistiksel yöntemlerle inceleyen bölümdür.
4- Aeroloji: Atmosferin üst katmanlarındaki hava olaylarını inceleyen bölümüdür.
5- Hidrometeoroloji: Hidrolojik denge ile meteoroloji arasında ki ilişkiyi inceleyen bölümdür.
6- Deniz Meteorolojisi: Deniz ile meteoroloji arasındaki ilişkiyi inceleyen bölümdür.
7- Tarımsal Meteoroloji: Meteoroloji ile tarım arasındaki ilişki inceleyen bölümdür.
8- Klimatoloji: Atmosferdeki günlük hava değişimlerine hava durumu denir. Hava durumunun uzun yıllar sonunda ki ortalama sonuçlarına İKLİM adı verilir. Yani KLİMATOLOJİ denir.


"""bu arada bir soru sormak istiyorum burada.. dökümanı indirmeyenlerden cevap alırsak iyi olur sanırım.
Soru şu: makroklima ne demektir?
mikroklima ne demektir?
Yanıtları bekliyorum.. Ha bir de şunu sormak istiyorum: Zonal iklim ne demektir?


Atmosfer: Yerküreyi çevreleyen, yerküreyle birlikte dönme hareketine katılan çeşitli gaz, sıvı ve katı parçacıklardan oluşan bir karışımdır. ( sanırım bu tanımda sıvı ve katı parçacıklar ifadeleri yeni olmalı)

Atmosferin Bileşimi
1- Atmosferde sürekli bulunan ancak miktarları değişmeyen gazlar.
2- Atmosferde sürekli bulunan ancak miktarı değişen gazlar.
3- Atmosferde sürekli bulunmayan ve miktarı değişen gazlar
4- Atmosferde bulunan tozlar. bu yeni sanırım!!!

Atmosferin Sınıflandırılması
1- Atmosferi oluşturan gazların çeşitlerine göre sınıflandırılması.


2- Atmosferin Fiziksel ve Kimyasal Özelliklerine Göre Sınıflandırılması

TROPOSFER
+ Lapse Rate (LR) Pozitif Noktası
-Yükseldikçe Sıcaklık Azalır.
-Her 100 m’ de 0,65 C sıcaklık azalması kabul edilir.

Albedo: Isınma ve ışıma olaylarına uğramadan direk atmosfere dönen radyasyona denir.( bu da benim nickimin anlamı)



Havanın bir ağırlığı vardır. Bunu ARİSTO söylemiş ve GALİLEO ispat etmiştir. ( bakın bunu bir çok öğrenci merak etmiş ve sormuş olmalı)



 Yükseklikle hava katmanının kalınlığı azaldığı için hava basıncı da yükseklikle azalır. Bu azalma yükseklikle doğru orantılı değildir. Yükseklik ile yerçekimi kuvveti azaldığı için gazların yoğunluğu da azalmakta ve dolayısıyla hava basıncındaki azalma oranı yükseldikçe düşmektedir.

(Bu arada normal basınç diye bir şeye rastlamadım? 1013 mb ın altında alçak basınç, üstünde yüksek basınç ta demiyor)
Rüzgarların Sınıflandırılması
a. Düzgün devamlı rüzgarlar
b. Düzgün olmayan ve devamsız rüzgarlar ( Tayfun Tornado Girdap gibi büyük boyutlu rüzgarlardır. Konumuz dışı)
( bu sınıflandırma daha mı doğru acaba?)




• Dünyada 1360 milyon km3 su vardır. Bunun dağılımı;
Okyanuslarda % 97.2,
Kara ve havada %2.8


BU İKİ DEĞERİN TOPLAMINA {(EVOAPORASYON (BUHARLAŞMA) + TRANSPRASYON (TERLEME)}EVAPOTRANSPİRASYON (BİTKİ SU TÜKETİMİ) denir. ( yihhuuuu:) bu terimi derste bilgi olsun diye öğrencilere söylediğimde her seferinde tereddüt ederim acaba okuldan doğru mu kalmış aklımda diye.. hafıza testi başarılı geçti)


Yoğunlaşan subuharının havadaki veya yeryüzündeki ürünlerine hidrometeor denir. Hidrometeorlar 4’e ayrılır.
1. Düşen Hidrometeorlar
2. Düşmeyen Hidrometeorlar
3. Yeryüzünde Savrulan Hidrometeorlar
4. Havada Bulanıklık Yapan Hidrometeorlar


Nem

Havada bulunan su buharına nem denir.
• Havanın su buharı taşıma kapasitesi sıcaklığı ile ilgilidir.
• Sıcaklık arttıkça havanın taşıyabileceği su miktarı da artar.
• Deniz, göl, akarsu gibi su yüzeyleri ile topraktan buharlaşma ve bitkiden terleme sonucu atmosfere karışan su buharı nemin kaynağıdır.
• Nem iklim üzerinde etkilidir. İstanbul nemli, Ankara kuru bir iklime sahiptir.
Su buharının bazı faydaları vardır;
• Yağış oluşturur,
• Havayı yumuşatır ve nefes almayı kolaylaştırır,
• Koruyucu bir örtü gibi dünyanın soğumasını önler,
• Cildin çatlamasını engeller.
Not:
• Dünyada 1360 milyon km3 su vardır. Bunun dağılımı;
Okyanuslarda % 97.2,
Kara ve havada %2.8
Tanımlar:
Doyma Noktası: Havanın sıcaklığına bağlı olarak taşıyabileceği max nem miktarına Doyma Noktası denir.
Çiğlenme Noktası: Belli bir havanın yoğunlaşmaya başladığı andaki sıcaklığına çiğlenme sıcaklığı ya da çiğlenme noktası denir.
Doyma Açığı: Bir hava kütlesinin doygun durumdaki nem içeriği ile mevcut durumdaki nem içeriği arasındaki farktır.
Higrometre: Nemliliği ölçen alete de higrometre denir.
Atmosfer nemliliği: Bu sebeple atmosferde sürekli olarak bir miktar nem vardır. Buna atmosfer nemliliği denir.

Hava Neminin İfade Şekilleri
a) Mutlak Nem: Birim hacim havada bulunan su buharı ağırlığıdır g/m3 olarak verilir.
b) Bağıl Nem: Havadaki nemin, aynı sıcaklıkta havanın taşıyabileceği max neme oranıdır % olarak verilir. Bağıl nem %100 olduğunda hava doyma noktasına ulaşır.
c) Özgül Nem: Nemli havanın birim ağırlığında bulunan su buharı ağırlığıdır gr/gr olarak verilir.
d) Buhar basıncı
Hava basıncı=Su buharı basıncı + diğer gazların basıncı
buhar basıncı
Bağıl Nem  Higrometre ile ölçülür.
Mutlak Nem  Psikometre ile ölçülür.
Havanın Neminin Değişimi
Havanın nemi; enlem derecesine, coğrafik yapıya, kara ve denizlere, gece ve gündüze, mevsimlere, yüksekliğe göre değişir.
• Enlem derecesi arttıkça mutlak nem azalır, bağıl nem artar. Çünkü hava çok soğuyor.
• Yeryüzüne yakın yerlerde buharlaşma nedeniyle daha yukarılara göre daha fazla nem vardır.
• Denizlerde nem değeri fazla değişiklik göstermezken gün içinde karalarda değişim gösterir. Bağıl nem sabah güneşin doğduğu saatlerde en yüksek, öğleden sonra en düşüktür.
• Bağıl nemde kışın yükselme, yazın azalma görülür
Hava Kütlelerinin Şematik Sınıflandırması
1- Sıcaklık Durumlarına Göre (Birinci Derece)
a. Tropikal Hava Kütlesi (T)
b. Polar Hava Kütlesi (P)
c. Ekvatoral Hava Kütlesi (E) (Ekvator Civarında)
d. Arktik Hava Kütlesi (A) (Kuzey Kutbu Civarında)
e. Antarktik Hava Kütlesi (AA) (Güney Kutbu Civarında)
2- Nem Durumuna Göre (İkinci Derece)
a. Denizsel (Maritime) Hava Kütlesi (m)
b. Karsal (Continental) Hava Kütlesi (c)
3- Geçtiği Yüzeye Göre
a. Sıcak (warm) (w): Geçtiği yüzeyden daha sıcak olan hava kütlesi
b. Soğuk (kalt) (k): Geçtiği yüzeyden daha soğuk olan hava kütlesi
4- Kararlılık ve Kararsızlık Durumlarına Göre (Üçüncü Derece)
a. Kararlılık (Stable) (s)
b. Kararsızlık (Unstable) (u)

Rasat; sıcaklık, basınç, nem, yağış, güneşlenme, rüzgar v.b hava olaylarını meteorolojik aletlerle ölçerek tutulan kayıtlara verilen addır.

Rasat Çeşitleri

a) Klimatolojik Rasatlar
b) Sinoptik Rasatlar
c) Aerolojik Rasatlar

Klimatolojik Rasatlarda Mahalli Saatin Belirlenmesi:
Ortalama mahalli saat gerçek mahalli saat (Güneş zamanı saati) olmayıp boylam derecesine göre bir yaklaşımdır.

Rasatlarda mahalli saat kullanılmasının nedeni okumanın güneşin aynı açısından yapılmasını sağlamaktır.

Türkiye’ nin en doğusu ile en batısı arasında 76 dakikalık saat farkı vardır. Meteorolojide mahalli saat 450 boylamına göre bulunur.

Örnek: Ankara için mahalli saate göre 7, 14, 21 rasatlarının gerçekte yapılması gereken saatleri bulalım.
Ankara’nın boylamı 320 53’ dır.
450 = 440 60’ - 320 53’ = Fark 120 07’

Her bir boylam arası = 4’ dır

120 07’ x 4 = 48 dakika 28 saniye (saniye kısmı bizi ilgilendirmiyor)

Ankara için rasat saatleri 7.48, 14.48, 21.48 dir.
Çalışmak için örnekler Sinop 350 10’ Van 430 25’

Sinop:
450 = 440 60’ – 350 10’ = 90 20’

90 20’ x 4 = 39 dakika 20 saniye dir.

Sinop İçin Rasatlar 7.39, 14.39, 21.39 dur.

Van:
450 = 440 60’ - 430 25’ = 10 35’
10 35’ x 4 = 3 dakika 20 saniye

Van İçin rasatlar 7.03, 14.03, 21.03 tür
Mikro İklim; Çok küçük dar alanlarda etkili olan iklim.

Zonal İklim; Etki alanı 5000 km çapındaki bir alana etki eden iklim

Rüzgarların Sınıflandırılması
a. Düzgün devamlı rüzgarlar
b. Düzgün olmayan ve devamsız rüzgarlar ( Tayfun Tornado Girdap gibi büyük boyutlu rüzgarlardır. Konumuz dışı)
Düzgün Devamlı Rüzgarlar
1. Alize rüzgarları
30o enlem üzerinde bulunan yüksek basınç kuşaklarından ekvator üzerindeki düşük basınç kuşaklarına akan hava kütleleridir.
2. Kontr-Alize rüzgarları
Atmosferin üst katmanlarında ekvatordan kutuplara doğru olan rüzgarlardır.
3. Muson rüzgarları
Tropikal ve subtropikal bölgelerde, özellikle de asyanın güneyinde etkili olan rüzgarlardır.
Alizelerle ters yönde olursa etkisi azalır aynı yönde olursa şiddeti artar.
4.Meltem rüzgarları
Gece ve gündüz ortaya çıkan sıcaklık farkından dolayı oluşan rüzgarlardır. Bunlar atmosferin alt katmanlarında 150 – 200 m de kendilerini hissettirirler.
5. Fön rüzgarları
Hava kütlelerinin dağ engeliyle karşılaştığında yükselerek nemini kaybetmesi ve dağın diğer yanında aşağılara sıcak ve kuru olarak esmesi şeklinde oluşan rüzgarlardır.