-

Mayoz ve mitoz bölünme evreleri

2 Ekim 2010 Cumartesi yazildi.
Sponsorlu Bağlantılar

MAYOZ BÖLÜNME
Hücrede kromozom sayısının yarıya indirgenmesi amacıyla yapılan bölünmeye mayoz veya redüksiyon bölünme denir. Mayoz bölünmenin amacı gerçekte bir çoğalma değil, aksine eşeysel rekombinasyonları ve bunun sonucunda biyolojik çeşitliliği meydana getirmektir. Birbirini takip eden iki bölünme şeklinde olan mayozun birinci bölümünde kromozom sayısı yarıya iner, ikinci bölümünde ise tipik bir mitoz bölünme meydana gelir.




İNTERFAZI
Mitoz bölünmede olduğu gibidir. Genetik materyal ve organeller kendini eşler.
PROFAZ I
Kromotin iplikler kısalıp, kalınlaşır ve belirgin kromozom şeklini alır. Kromozomlar üzerindeki kromerler belirgin hale gelir. Bu evreye Leptoten de denir. Çekirdek zarı yavaş yavaş erir ve sentrozomlar kutuplara doğru hareket eder.Homolog kromozomların her bir çiftinin yan yana gelip ve birbirinden ayrılmadan kalmalarına zigoten denir. Homolog kromozomlardaki bu protein eksenler birbirine enine protein köprülerle bağlanarak çok sağlam synaptonemal kompleksleri oluştururlar. Yapısında 4 kromotid bulunan bu komplekslere tetrad bu olaya da sinapsis denir. birinci profazın bu evresine ise Zigoten adı verilir. Sinaps sırasında kromozomlar hem kısalıp hem de kalınlaşırlar. bu evreye de Pakiten de denir. Bu sırada çok önemli bir olay olan krossing over başlar.
METAFAZ I
Mitozda bir çift ikiz kromotid ihtiva eden homolog kromozomlardaki her bir kromozomun hücrenin ekvator tablasın a hareket etmesine karşılık, mayoz bölünmede ekvator tablasında yer alan kromozomlar 2 homolog kromozom çifti halindedir ve her birinde ikişer hibrid kromotid bulunmaktadır.
ANAFAZ I
Bu safhada profazın ortalarında birbirine sinaps yapan homolog kromozomlar birbirinden ayrılmaya başlarlar.Hibrid kromotidleri ihtiva eden her bir kromozomun iğ ipliklrine takılıp kutuplara doğru hareket etmesiyle birinci anafaz son bulunur.
TELOFAZ I
Bu safha tümüyle mitoza benzer tek fark ise mitozda yeni teşekkül eden çekirdekte ana hücreninkine eşit sayıda kromozom bulunmasına karşılık mayoz bölünmede bu kromozom sayısı yarıya inmiştir. Mitoz bölünmedeki her bir kromozom bir kromotid kromozomdur. Halbuki mayozdakiler bir çift hibrit kromatid ihtiva eden kromozomlar halinde bulunurlar.

Mayoz II


Profaz II

Birinci bölünmenin telofozı ile ikinci bölünmenin arasında bir dinlenme devresi olmadan çekirdek zarı parçalanır. Birinci iğ iplikçiklerinin doğrultusunu dik yeni iğ iplikçikleri oluşur.
Metafaz II

Her oğul hücrenin haploıd (n) kromozomu ekvatoral düzlem üzerinde dizilir. Bu evrede kromozomlar ikili görülür.

Anafaz II

Ekvatoral düzlem üzerinde dizilmiş olan diatlar sentromerlerinin uzunlamasına bölünmesiyle birbirinden ayrılırlar. Her kromatid anafaz kromozomu halinde kutuplara çekilir.
Telofaz II

Kromozomların helezonları açılır, dolayısıyla görünmez olurlar. Çekirdek zarları oluşur sitoplazma bölünür. Böylece bir hücreden 4 tane haploid hücre meydana gelir.
* Sitoplazma bölünmesi
Hayvansal hücrelerde: Çekirdek bölünmesi tamamlandıktan sonra sitoplazma ortadan boğumlanarak ikiye bölünür ve iki ayrı hücre oluşmuş olur.
Bitkisel hücrelerde: Oluşmuş olan iki çekirdekli hücrenin ortasında bir orta lamel (ara lamel) oluşur ve hücre duvarına kadar ulaşır. Dolayısıyla birbirine bitişik iki hücre oluşur.
Mayoz bölünme sonucunda n kromozomlu 4 hücre (gamet)oluşur.


Vücut hücrelerinde meydana gelir. Mitoz bölünmeyle yaralanan ve yaşlanan hücrelerin yerine yeni hücreler meydana getirilir. Organizmanın büyümesi ve yaraların onarılması mitoz bölünme sayesinde olur. Bitkilerin sürgünlerinin uçlarında mitoz bölünme yoğun bir şekilde görülür. Mitoz tek hücreli canlılarda üremeyi sağlar.
Mitoz bölünme başlamadan önce DNA kendini eşler.


Mitoz bölünmenin evreleri
Mitoz bölünme iki kısımda meydana gelir.
1) Çekirdek bölünmesi
2) Stoplazma bölünmesi

1. Interfaz
Canlının normal yaşam evresidir. Kromatin iplik kısalıp kalınlaşarak kromozomu oluşturur. DNA kendini eşler. Böylece kromozom miktarı iki katına çıkar.


2. Profaz
Profaz safhasında sentrozomlar arasında iğ iplikleri oluşur. İğ iplikleri, kromozomların hücrenin ekvatorunda (ortasında) durmasını veya kutuplara çekilmesini sağlarlar. Bu safhada kromozomlar kısalıp, kalınlaşarak çekirdek zarına yaklaşırlar. Bu evrede her koromozom iki kromatitten oluşur. Bu koromatitlere "kardeş kromatit" denir. Çekirdekçik ve çekirdek zarı erir, çekirdek kaybolur. (30 - 60 dk)


3. Metafaz
Bu safhada kromozomlar hücrenin ekvatoral düzlemine dizilirler. Bu safhanın en önemli özelliği bir kromozomun kardeş kromatitlerinin karşı karşıya bulunmasıdır. (2-6 dk)


4. Anafaz
Kardeş kromatitler birbirinden ayrılarak karşılıklı kutuplara çekilir. Ve artık bu kromattitler kromozom olarak adlandırılır. Kardeş kromozomlar kutuplara ulaştığında anafaz bitmiştir. (3-15dk)

5. Telofaz
Kromatidler uzayarak kromatin iplik durumuna geçerler. İğ iplikleri kaybolur. Çekirdekçik ve çekirdek zan olu­şur. Böylece çekirdek oluşmuş olur

0 yorum :

Lütfen Yorumunuzun anlaşılır ve imla kurallarına uygun olmasına dikkat ediniz.

-