Soğuk Savaş nedir - soğuk savaş yılları - Abd - SSCB

SOĞUK SAVAŞ YILLARI
Birinci Dünya Savaşı sırasında 1917’de Rusya bir ihtilalle savaştan çekilmiştir. Rusya’da yeni bir rejim ortaya çıkmıştır.
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) ve ABD yenidünya düzeninin en önemli aktörleri olarak ortaya çıkmışlardır.
ABD ve SSCB farklı ideolojilere ve bu ideolojiler çerçevesinde şekillenen siyasi, ekonomik ve sosyal politikalara sahip olmuşlardır. ( İdeoloji: Siyasal veya toplumsal bir öğreti oluşturan, bir hükümetin, bir partinin, bir grubun davranışlarına yön veren politik, hukuki, bilimsel, felsefi, dinî, moral, estetik düşünceler bütünü.)
ABD    SSCB
Siyasi    Hükümetlerin seçimle işbaşına geldiği demokrasi uygulanmaktaydı.    Devletin idaresi ve tüm birimleri tek partinin idaresindeydi.
Ekonomik    Serbest piyasa ekonomisi benimsenmiş ve özel sektör ön plana çıkmıştır.    Ekonomi tümden devletin kontrolü altındaydı.

İki devlet arasındaki karşıtlık ve gerilim herhangi bir çatışmaya yol açmamıştır. İki devlet arasındaki bu karşıtlık ve gerilime Soğuk Savaş denilmektedir. Soğuk Savaş İkinci Dünya Savaşı’ndan başlayarak 1990 yılında Berlin duvarının yıkılmasına kadar devam etmiştir.

SSCB’nin yayılmacı politikalarına karşı ABD 1947 yılında bazı tedbirler aldı. Truman Doktrini ve Marshal yardımı bu tedbirlerdendir.

Truman Doktrini ve Marshal Yardımı
Sovyetler Birliği’nin genişleme ve etkisini çevredeki ülkelere yaymasından rahatsız olan ABD Başkanı Harry Truman, Komünizmle mücadele eden hükümetleri destekleme politikasını devreye soktu.
Türkiye’nin de SSCB tarafından tehdit edilmesi üzerine ABD, Türkiye’ye 100 milyon dolarlık mali yardım ve askeri malzeme tedariki sağladı. Sovyetler Birliği’nin Türkiye’deki boğazlarda ve Kars bölgesinde hak iddia etmesinden dolayı “Batılılaşma” hedeflerinin de etkisiyle Türkiye Hükümeti, ABD ile müttefik olma yolunu seçti.
Bu doktrinin yürürlüğe girmesiyle Soğuk Savaş tam olarak başlamış oldu. Ayrıca II. Dünya savaşında İngiltere’nin zayıflamasından dolayı Ön Asya ve Ortadoğu da “boşluğu” ABD doldurmuştur.
Bu doktrin çerçevesinde çeşitli ülkelere yapılan yardımlar ise Marshal Planı olarak isimlendirilmiştir.

NATO (North Atlantik Threaty Organization=Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü)
Kuzey Atlantik İttifakı’nın (NATO) kuruluşuna ilişkin antlaşma, 12 ülkenin katılımıyla 4 Nisan 1949′da Washington’da imzalandı. Yapılan anlaşmaya göre, NATO’ya üye olan herhangi bir ülkeye saldırıldığı zaman diğer tüm üye ülkeler bu saldırıya karşı koyacaklardı. Antlaşmayı imzalayan 12 ülke şunlar: ABD, Kanada, Norveç, Danimarka, Hollanda, Belçika, Lüksemburg, İngiltere, Fransa, Portekiz, İzlanda, İtalya.
Türkiye ve Yunanistan’ın NATO’ya katılımına ilişkin Kuzey Atlantik Antlaşması Protokolü, 22 Ekim 1951′de Londra’da imzalandı. Türkiye, Kuzey Atlantik Antlaşması’nı 18 Şubat 1952′de onaylayarak NATO’ya üye oldu. Yunanistan da aynı tarihte Anlaşma’yı onayladı. NATO’nun üye sayısı, Almanya, İspanya, Çek Cumhuriyeti, Macaristan ve Polonya’nın katılımıyla 19 oldu.
21-22 Kasım 2002 tarihlerinde gerçekleştirilen NATO’nun Prag Zirvesinde, Soğuk Savaş sonrası ikinci genişleme kararı alındı ve Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya, İttifak ile katılım müzakerelerine başlamaya davet edildi. Bu ülkelerle katılım müzakereleri sonucunda hazırlanan Katılım Protokolleri 26 Mart 2003′de Brüksel’de imzalandı.

KORE SAVAŞI: ABD-SSCB (1950-1953)
SSCB kontrolündeki Kuzey Kore’nin ABD kontrolündeki Güney Kore’ye saldırmasıyla soğuk savaş döneminin ilk sıcak çatışması yaşanmıştır. BM’de ABD’nin önderliğinde bir uluslar arası güç oluşturuldu.
Birleşmiş Milletler üyelerinden olan Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti barışın devamına yardım için 4500 kişilik, 141. Alaydan teşekkül eden Tugayı Tuğgeneral Tahsin Yazıcı komutasında Kore’ye gönderdi. Kore savaş alanında diğer on beş ulusun erleriyle omuz omuza savaşan Türk askeri, kahraman bir ulusun, kahraman evlatları olduklarını cihana bir daha gösterdiler.
Savaşta 700’den fazla Türk askeri şehit olmuştur. Bu katkı sonucunda 1952 yılında Türkiye NATO’ya üye olarak kabul edilmiştir.
Savaşın sonucunda, Güney ve Kuzey Kore arasında 38. Enlem sınır kabul edildi.
VARŞOVA PAKTI (14 Mayıs 1955)
SSCB NATO etrafında oluşan ittifak karşısında Varşova Paktı’nı kurmuştur. 1991 yılında SSCB’nin dağılmasıyla bu pakt sona ermiştir.