Balina, öteki memelilerden çok farklı bir hayvandır. Denizde yaşayan memelilerden foklar, hem karada hem denizde yaşadıkları halde balinalartakımındaki bütün hayvanlar denizde yaşar. Balinaların derisi çıplaktır; ön bacakların yerini yüzgeçler almış, arka bacaklar ise temelli körelmiştir; vücut, yatay bir yüzgeçle son bulur. Memeler basit yarıklar halindedir. Burun delikleri başın üstündedir. Balina, ciğerine çektiği havayı buradan dışarı salar, bu sırada soluğun içindeki su buharı yoğunlaştığı için uzaktan bakılınca hayvanın tepesinden su fışkırttığı sanılır.
Balinalar iki büyük alttakıma ayrılır: dişsiz balinalar ve dişli balinalar. Dişsiz balinaların üst çenesinden aşağıya doğru boynuzsu çubuklar uzanır; bunlara balinaçubuğu veya fanon adı verilir. Fanonlar süzgeç ödevi görür; hayvan ağzına aldığı suyu bunların arasından dışarı püskürtür; suyla birlikte ağzına girmiş olan küçük balıklar ve kabuklular süzülüp orada kalır. Bu hayvanlara genellikle balina denir. Ama aslında bugün sayıları çok azalmış olan gerçek balinalara balina demek gerekir: gerçek balinaların boyu 14-20 metre arasında değişir, ağız yarığı eğiktir ve sırt yüzgeci yoktur.
Dişsiz balinalar
Aslında, balina deyince daima çatalkuyruk balinalar akla gelir, bunların ağzı düzdür; sırtında bir yüzgeç bulunur; cüsseleri de gerçek balinalardan daha iridir. Bunlardan fin balinasının uzunluğu 20 metre, ağırlığı 50 tondur. Gök balina ise bilinen hayvanların en büyüğüdür. İkinci Zaman’da yaşamış dev sürüngenler bile ondan çok geride kalır. Gerçekten de, bu hayvanın boyu 33 metreyi bulabilir ve o zaman ağırlığı 130 tonu geçer. Sadece dili 3 ton yüreği 600 kilogram gelir. Dişsiz balinaların bir türü de göğüs yüzgeçleri çok uzun olan kambur balinadır. Kaptan Cousteau yönetimindeki araştırma ekibinin, Bermuda açıklarında dilini (yani, konuşmasını) incelediği balina bu cinsten bir balinadır.
Balina avcılığı
Kendileri için büyük bir talihsizlik ama balinaların her şeyinden, etinden, yağından (eskiden şehirleri aydınlatmakta kullanılırdı, şimdi margarin yapılıyor), Kanonlarından (eskiden korseleri, şemsiyeleri, gömlek yakalarını dik tutmak için kullanılırdı) v.b. yararlanılır. Vikingler ta Tarihöncesi dönemde, balina avlamışlardı; Ortaçağ’da onları, Basklar izlemiştir. Basklar, sadece zıpkın kullanarak, Avrupa açıklarında yaşayan ve Bask balinası denilen balinanın soyunu tükettiler. Geçen yüzyılda zıpkın fırlatan topun icadı, balina avım müthiş bir kıyıma dönüştürdü. Kocaman fabrika-gemiler Antarktika’ya kadar balinaları kovalamağa başladı.
Uluslararası balina avı kural ve yasaklarına rağmen balinaların sayısı baş döndürücü bir hızla azalmaktadır; şimdi onları kurtarma çabası çevrebilimcilerin başlıca kaygılarından biridir.
Dişli balinalar
İspermeçet balinası (kaşalot) kocaman başlı, çok küçük çeneli, dev gibi bir hayvandır: uzunluğu 25 metreyi, ağırlığı 50 tonu bulur. Dev kalamarlara saldırır, onlar da kaşalotu dokunaçlarıyla sararak kendilerini savunurlar.
Balinalar takımının yunus balığıgiller familyasından olan karabalina’nın sırtı siyah, karnı beyaz, uzunluğu 9 metredir; son derece yırtıcı olan bu balinalar sürüler halinde öbür balinalara saldırmaktan çekinmez ve onları öldürüp dillerini yerler.
Kuzey Kutup denizlerinde yaşayan deniz Gergedanı’nın uzun bir dişi vardır.
Domuzbalığı, balinalar takımının en küçüğüdür, uzunluğu ancak 1,50 m yi bulur. Yunus balığıgillerden olan bu hayvan ırmaklara girerek içerilere kadar gidebilir. Daha başka yerlerde, Asya ve Güney Amerika ırmaklarında, tamamen tatlı su yaşamına uymuş, bu takımdan hayvanlar vardır.
Dişli balinaların en ünlüsü, kuşkusuz, çağdaş bilginlerin, olağanüstü akıl yeteneğini keşfettikleri yunustur.
Balinaların Üremesi
Balinalar, belli zamanlarda hep aynı körfezlere göçler yapar, yavrularını (bir defada bir veya iki yavru) orada doğururlar. Yavrular doğar doğmaz, basınç altında memelerden çıkan ana sütünü emmeye başlarlar.
0 yorum :
Lütfen Yorumunuzun anlaşılır ve imla kurallarına uygun olmasına dikkat ediniz.