Küba Füze Krizinin Sebepleri - Küba Krizinin Gelişimi

Küba’da Ekim Füzeleri Bunalımı

Küba Füze Krizinin Sebepleri:

Krizin esas sebebi Amerkan Hükümeti'nin Fidel Kastro yönetimini devirmek istemesidir. Bu çerçevede Amerika Latin Amerika ülkeleri ile hareket ederek Katsro yönetimini yıkmayı, hatta Küba'yı ele geçirmeyi planladıysa da başarılı olamadı.
Diğer sebebi ise SSCB'nin bu durumdan faydalanarak Küba'ya destek çıkmasıdır.

3. sebep ise SSCB'nin Küba krizinden faydalanarak ABD'den bir takım ödünler koparmak istemesi. (Mesela Türki'deki füzelerin kaldırılması.)

Küba Krizinin Gelişimi

1 Mayıs 1960'da yaşanan U2 Krizi, ABD - SSCB ilişkilerini daha da gerginleştirirken Küba ile SSCB'yi daha yakınlaştırdı ve Küba'da SSCB füzeleri konuşlandırılmaya başladı.

Bu olay aslında Khrushchev tarafından planlanmış olan bir soğuk savaş oyunuydu. ABD birazcık olayın üstüne gittiğinde füzeler sökülecek ve ABD'den tavizler koparılacaktı.

Küba'ya yerleştirilen füzeler Amerika tarafından fotoğraflanınca bunalım şiddetlendi. Küba, ABD (NATO ve Birleşmiş Miletlere danışmadan) savaş gemileri tarafından abluka altına alındı. (Füzelerin ateşleme parçalarının Küba'ya ulaşmaması için) ABD ve SSCB liderleri Kennedy ve Khrushchev arasında mektuplaşmalar başladı. Küba ve Türkiye'deki füzelerin sökülmesi ile olay sonuçlandı.

Küba Krizinin Sonuçları

* Ekim Füzeleri bunalımı, biraz da çelişkili olarak, soğuk savaşın doruk noktasına vardığı bir dönemde “yumuşama” ve “görüşme” havası yaratmıştır. Nükleer savaşın eşiğine gelindiğini anlayan taraflar, bu bunalımdan sonra daha temkinli olacaklardır. (Örneğin ABD Türkiye’deki Jüpiter füzelerini tek taraflı bir kararla sökmeye başlamıştır.)

* NATO üyeleri, daha doğrusu NATO’nun Avrupa kanadı, böyle büyük bir bunalımda (kendilerini de tehikeye atan bir durum olsa dahi) görüşlerinin alınmayacağını, ABD’nin tek başına hareket edeceğini anlamışlardır.

* SSCB’de Khrushchev serüvencilik suçlamasıyla iktidardan düşürüldü.

* Ekim Füzeleri bunalımı, o dönemki iki kutuplu dünya düzeninde, blokları oluşturan devler arasındaki ilişkileri de etkiledi. Doğu Bloku içinde Çin-Sovyet anlaşmazlığı açığa çıktı. Pekin, Moskova’yı “devrimci davaya ihanetle” suçladı. Moskova Pekin’i serüvencilikle itham etti. Batı Bloku’nda Fransa iki süper devlet arasında denge kuracak bir “Batı Avrupa Koalisyonu” girişimi başlattı ve ABD ile ilişkilerini gevşetme yönünde önemli adımlar atarak kendi nükleer programnı başlatttı.

* ABD ve SSCB Ekim Füzeleri bunalımından sora nükleer silahların yayılmasını önlemek için Moskova’da 5 Temmuz 1963’te “Nükleer Silah Denemelerinin Kısmi Yasaklanması Anlaşması”nı imzaladılar. (Bu anlaşma atmosferde, uzayda ve denizaltında nükleer denemeleri yasaklıyor ancak toprak altındaki nükleer denemelere izin veriyordu.)

* Ekim Füzeleri bunalımı, bölgesel bir çatışmada geleneksel (klasik) silahların önemini artırmıştır.

* Herhangi bir bunalım sırasında Washington ve Moskova arasında doğrudan bir haberleşme hattının kurulması gerekliliği ortaya çıkmıştır. İki başkent arasında anında haberleşmeyi sağlayacak telefon hattı (hotline) kurulmuştur.

* Türkiye iki süper güç arasında sıkıştığını farketmiş ve coğrafi konumu ile ABD`ye olan yakınlığının kendisi açısından olumsuz sonuçları olabileceğini görmüştür