Kişi Hak ve Özgürlükleri nelerdir?

TEMEL ÖZGÜRLÜKLER

A.Düşünce, Kanaat ve İfade Özgürlüğü

Demokrasinin esası düşünce ve ifade özgürlüğüdür; düşünce ve ifade etme
özgürlüğü ile örgütlenme hakkı, demokrasinin olmazsa olmaz koşuludur. Düşünce ve
ifade özgürlüğü, düşüncelerinden dolayı rahatsız edilmemek, düşün Dernek, vakıf,
sendika, oda ya da siyasi parti şeklinde örgütlenme hakkı ile toplantı ve
gösteri hakkı düşünce ve ifade özgürlüğünün bir parçasıdır.

Bize göre, düşünce, ifade ve örgütlenme hakkının tek sınırlaması şiddet ve
terördür; hiçbir düşünce ve onun ifadesi, şiddet ve terör içermedikçe kamu
güvenliği ve düzenini tehdit etmez.

Demokratik sistemlerin vazgeçilmez unsurları olan siyasi partiler farklı
görüşlere sahiptirler. Tek tip düşüncenin farklı adlarla örgütlenmesini
demokrasi sayan anlayışı reddediyoruz. Farklı düşüncelere ve siyasi partiler
üzerinde baskı ve kısıtlamaları, demokratik anlayışa aykırı, gerici bir
zihniyetin ürünü olarak görürüz.


Devletin ve doğal olarak bu yapı içerisinde yer alan yasama, yürütme ve yargı
erklerinin en temel görevi, en geniş anlamda insan hakları ve özgürlükleri
korumak ve adaleti temin etmektir. Düşünce ve bilgileri her vasıta ile aramak,
elde etmek, yararlanmak ve yaymak hakkını gerektirir.

B.Din Ve Vicdan Özgürlüğü

Türkiye, din ve laiklik tartışmalarını artık aşmak zorundadır. Bunun için
yapılacak iş evrensel normlara göre bir laiklik tanımı ve uygulamasıdır.

Bu ülkede yaşayan herkesin din ve vicdan özgürlüğünü savunur. Herkes din, kanaat
ve vicdan özgürlüğüne, ibadet ve dini vecibelerini bireysel ve toplu olarak
yerine getirme hakkına sahip olmalıdır. Din, vicdan ve kanaat özgürlüğü temel
insan hakları içinde yer alır. Bu hak, din seçme, dinini tek başına veya
topluca, açık olarak ya da özel surette, öğretim, tatbikat ve ibadetlerle açığa
vurma ve örgütlenme özgürlüğünü de içerir.

Laiklik, kanunların ilim, akıl ve insanların tecrübelerine dayanarak yapılmasını
gerektirir. Ancak laiklik, asla dinsizlik veya din karşıtlığı olarak
algılanamaz; aksine laiklik, isteyenin istediği inancı ve dini seçebilmesi,
bunun gereklerini özgürce yerine getirebilmesi ve devletin bu konularda
kesinlikle taraf olmaması ve bu hakları korumasıdır.

C.Yerleşme Ve seyahat Özgürlüğü

Kişinin istediği yerleşim yerine yerleşebilme, istediği yerleri gezebilme ve
dolaşma özgürlüğüne sahiptir. Ancak bu özgürlük;
• Suç işlenmesini önlemek
• Sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamak
• Sağlıklı ve düzenli şehirleşmeyi sağlamak
• Toplumun ortak mallarını korumak gibi sebeplerden dolayı sınırlandırılabilir
D.Haberleşme Özgürlüğü
Herkes, haberleşme hürriyetine sahiptir. Haberleşmenin gizliliği esastır.
Millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlık ve genel
ahlâkın korunması veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması
sebeplerinden biri veya birkaçına bağlı olarak usulüne göre verilmiş hâkim
kararı olmadıkça; yine bu sebeplere bağlı olarak gecikmesinde sakınca bulunan
hallerde de kanunla yetkili kılınmış merciin yazılı emri bulunmadıkça;
haberleşme engellenemez ve gizliliğine dokunulamaz. Yetkili merciin kararı yirmi
dört saat içinde görevli hâkimin onayına sunulur. Hâkim, kararını kırk sekiz
saat içinde açıklar; aksi halde, karar kendiliğinden kalkar.
İstisnaların uygulanacağı kamu kurum ve kuruluşları kanunda belirtilir

E. Bilim ve sanat hürriyeti
Herkes, bilim ve sanatı serbestçe öğrenme ve öğretme, açıklama, yayma ve bu
alanlarda her türlü araştırma hakkına sahiptir.
Yayma hakkı, Anayasanın 1 inci, 2 İnci ve 3 üncü maddeleri hükümlerinin
değiştirilmesini sağlamak amacıyla kullanılamaz.
Bu madde hükmü yabancı yayınların ülkeye girmesi ve dağıtımının kanunla
düzenlenmesine engel değildir.
F.Basın Özgürlüğü
Bilgilendirme, öğretme ve öğrenme etkinliklerinin gazete, dergi, radyo ve
televizyon aracılığıyla yapılması özgürlüğüdür. Devlet, basın ve haber alma
hürriyetlerini sağlayacak tedbirleri alır.
Basın hürriyetinin sınırlanmasında, Anayasanın 26 ve 27 inci maddeleri hükümleri
uygulanır.
Devletin iç ve dış güvenliğini, ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü tehdit
eden veya suç işlemeye ya da ayaklanma veya isyana teşvik eder nitelikte olan
veya Devlete ait gizli bilgilere ilişkin bulunan her türlü haber veya yazıyı,
yazanlar veya bastıranlar veya aynı amaçla, basanlar, başkasına verenler, bu
suçlara ait kanun hükümleri uyarınca sorumlu olurlar. Tedbir yolu ile dağıtım
hâkim kararıyla; gecikmesinde sakınca bulunan hallerde de kanunun açıkça yetkili
kıldığı merciin emriyle önlenebilir. Dağıtımı önleyen yetkili merci, bu kararını
en geç yirmi dört saat içinde yetkili hâkime bildirir. Yetkili hâkim bu kararı
en geç kırk sekiz saat içinde onaylamazsa, dağıtımı önleme kararı hükümsüz
sayılır.
Yargılama görevinin amacına uygun olarak yerine getirilmesi için, kanunla
belirtilecek sınırlar içinde, hâkim tarafından verilen kararlar saklı kalmak
üzere veya kovuşturmasına geçilmiş olması hallerinde hâkim kararıyla; Devletin
ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünün, millî güvenliğin, kamu düzeninin,
genel ahlâkın korunması ve suçların önlenmesi bakımından gecikmesinde sakınca
bulunan hallerde de kanunun açıkça yetkili kıldığı merciin emriyle
toplatılabilir. Toplatma kararı veren yetkili merci, bu kararını en geç yirmi
dört saat içinde yetkili hâkime bildirir; hâkim bu kararı en geç kırk sekiz saat
içinde onaylamazsa, toplatma kararı hükümsüz sayılır.
Süreli veya süresiz yayınların suç soruşturma veya kovuşturması sebebiyle zapt
ve müsaderesinde genel hükümler uygulanır.
Türkiye’de yayımlanan süreli yayınlar, Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez
bütünlüğüne, Cumhuriyetin temel ilkelerine, millî güvenliğe ve genel ahlâka
aykırı yayımlardan mahkûm olma halinde, mahkeme kararıyla geçici olarak
kapatılabilir. Kapatılan süreli yayının açıkça devamı niteliğini taşıyan her
türlü yayın yasaktır; bunlar hâkim kararıyla toplatılır.
G. Din Ve Vicdan Hürriyeti
Herkes, vicdan, dinî inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir.
14 üncü madde hükümlerine aykırı olmamak şartıyla ibadet, dinî ayin ve törenler
serbesttir.
Kimse, ibadete, dinî ayin ve törenlere katılmaya, dinî inanç ve kanaatlerini
açıklamaya zorlanamaz; dinî inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz ve
suçlanamaz.
Din ve ahlâk eğitim ve öğretimi Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır.
Din kültürü ve ahlâk öğretimi ilk ve orta-öğretim kurumlarında okutulan zorunlu
dersler arasında yer alır. Bunun dışındaki din eğitim ve öğretimi ancak,
kişilerin kendi isteğine, küçüklerin de kanunî temsilcisinin talebine bağlıdır.
Kimse, Devletin sosyal, ekonomik, siyasî veya hukukî temel düzenini kısmen de
olsa, din kurallarına dayandırma veya siyasî veya kişisel çıkar yahut nüfuz
sağlama amacıyla her ne suretle olursa olsun, dini veya din duygularını yahut
dince kutsal sayılan şeyleri istismar edemez ve kötüye kullanamaz